A deeper level of humanity - my introduction to SALT & CLCP (Dutch version)

[Birgitta Schomaker]

A deeper level of humanity

“Everywhere you look, you see remarkable individuals and communities that have managed to break through the walls of trauma and tyranny in order to connect to their deep sources of humanity. What are the conditions that make these breakthroughs possible and allow “miracles” to happen time and again?”

(Scharmer & Kaufer in “Leading from the emerging future”)

Gedreven om al doende meer te leren over Theory U en Appreciative Inquiry, heb ik onlangs de uitnodiging van Joke d’Haese aanvaard om deel te nemen aan een workshop voor ‘change facilitators’ georganiseerd door The Constellation.

De workshop vond precies een week na de terroristische aanslagen in Parijs op 13 november 2015 plaats.  Ik had me in het licht van deze gebeurtenis geen opwekkender ervaring kunnen voorstellen als de 3-daagse workshop begeleid door Joke d’Haese en Gemma van Voorst met een kleine groep deelnemers. Ik verliet de workshop hoopvol. Hoopvol door de kracht van verbinding die ontstaat als je een waarderende benadering gebruikt om een gemeenschap te vormen.  De  zienswijze en werkwijze die The Constellation hanteert beschouw ik als een belangrijke manier om doorbraken te genereren, het soort doorbraken waarnaar Scharmer en Kaufer in het citaat hierboven verwijzen.

The Constellation is een Belgische NGO die gemeenschappen wereldwijd ondersteunt in het omgaan met lokale uitdagingen. Wat The Constellation hierover zegt:

“In a world that needs to confront life challenges on a daily basis (i.e., HIV, TB, malaria, reproductive health, livelihood, climate change, peace & reconciliation), every community has the capacity to respond to such threats, to build a common vision, to act, and to adapt.

De nadruk op het versterken van kracht (‘empowerment’) wordt als volgt uitgedrukt:

Every community can become Life Competent: the 'state' where it is able to deal effectively with the threats and challenges that it faces. Global experiences reveal that local responses are a critical factor to achieve progress on life challenges. Local responses are the set of actions that communities take by themselves to address a certain concern, first of all using their own resources. These local responses can be facilitated.”

De benadering van facilitering van The Constellation is ontstaan vanuit projecten in ontwikkelingssamenwerking door het telkens aanscherpen en verfijnen van ‘best practices’. Leren uit de praktijk gebeurt bij projecten van The Constellation voortdurend door het instrument  ”After Experience Reflection”: een manier om van elke ervaring, hoe klein of kortdurend dan ook, iets te leren dat vervolgens doorgegeven kan worden aan anderen. Een echte lerende organisatie dus, The Constellation. Leren door te benoemen wat goed werkt en waar je meer van wilt. Met een open houding samen onderzoeken wat beter kan.  Ik vond het fascinerend om aspecten van Theory U en Waarderend Onderzoek te herkennen in de zienswijze en werkwijze van The Constellation.

The Constellation heeft een duidelijk omschreven visie op de interactie met lokale gemeenschappen.  Deze visie wordt weergegeven in het acroniem SALT dat staat voor  “Stimulate, Appreciate, Learn, and Transfer. SALT is the DNA of the Constellation”. SALT duidt ook op: “Support, Authentic, Link, Listen and Team.”  De facilitators van The Constellation  geloven in de mogelijkheden van mensen om hun eigen problemen op te lossen. SALT richt de aandacht op hetgeen je wilt versterken en aanmoedigen (stimulate, appreciate) en herinnert aan het blijven delen van ervaringen (learn, transfer).

Tijdens het weekend hebben we het Community Life Competence Process (CLCP) doorlopen, een fasenmodel dat gebruikt wordt om gemeenschappen te begeleiden in het beter omgaan met specifieke uitdagingen:

1. Wie zijn wij?  (Our common humanity)

2. Wie willen wij zijn? (Envision)

3. Waar zijn we nu? (Self-assess)

4. Hoe komen we daar? (Prioritze and plan for action)

5. Actie (Act)

6. Wat hebben wij geleerd?

Géén probleemanalyse dus! Maar wél ruimte voor ‘hetgeen geboren wil worden’, ofwel de droom. De eerste stap in het proces – het beschrijven van wat we menselijk noemen, hetgeen ons kenmerkt als mens en mensheid - vond ik verrassend. Deze eerste stap schept verbinding tussen mensen omdat universele waarden als respect, openheid, verantwoordelijkheid en altruïsme boven water komen.Uit het voorwoord van “The Constellation Charter”:

"There is one condition to our journey: we must recognize that we are all human, moved by similar hopes and concerns. In our interactions with others, we leave behind our references to a world made of experts and uneducated people, clerics and lay persons, rich and poor, donors and recipients. We then become free to share our experience and to appreciate others."

Wat mij vooral aansprak in de methodiek, was de stap tussen droom en plan. Ik ervaar dit vaak als een lastige stap: hoe voorkom je dat het een ‘harde landing’ wordt?  Hoe houd je de energie van de droom vast? Tijdens het weekend gingen we aan de slag met zgn. ‘practices’. ‘Practices’ zijn een beschrijving van kernpunten van de droom alsof het nu gebeurt, in heldere bewoordingen. Door deze kernachtige, tastbare beschrijving wordt de droom geconcretiseerd zonder afbreuk te doen aan de verbeeldingskracht van de deelnemers. De spirit van de droom blijft levend. Vervolgens gaat de groep zichzelf inschatten door elke ‘practice’ te toetsen:  in welke mate brengen we als gemeenschap deze ‘practice’ nu al in praktijk?

“The new in any system shows up first at the periphery”, zegt Scharmer.  Kerkrade, aan de grens met Duitsland en België zou je kunnen zien als zo’n perifere plek. Niet alleen vanwege de geografische locatie, maar vooral ook de grote veranderingen in recente tijden: het sluiten van abdij Rolduc en de mijnsluitingen. Kerkrade is een krimpgemeente geworden. In plaats van dit als een probleem te benaderen, richtten we de aandacht op mogelijkheden. “What is dieing, and what is wanting to be born?”, is de terugkerende vraag in Theory U.  

Tijdens het weekend hebben we kennisgemaakt met lokale burgerinitiatieven in Kerkrade door middel van zogenaamde SALT-visits. Het betrof hoopgevende burgerinitiatieven, gekenmerkt door inclusie: mensen manieren aanreiken om mee te blijven doen.  Bij een dergelijk bezoek leerden we dat je je niet afstandelijk opstelt als gast, maar je gaat de dialoog aan. We ontdekten dat er meer diepgang kwam in het gesprek als we onszelf iets uitgebreider voorstelden, door meer van onszelf te laten zien. Ook leerden we het belang van iedereen die we ontmoetten met aandacht en waardigheid te bejegenen, en zodoende gelijkwaardigheid tot uitdrukking brengen.

Om de belofte van The Constellation te onderstrepen, sluit ik af met dit citaat uit “Leading from the emerging future”:

“The good news is that the world has enormous unexploited potential in the form of inspired, intentional, and collective entrepeneurship. But we need to be much more methodical about tapping this dormant force to bring about global movements for good.”

Met SALT en CLCP heeft het netwerk van facilitators van The Constellation daadwerkelijk manieren gevonden om sluimerende vermogens van gemeenschappen te doen ontwaken.  En door het delen van succesverhalen binnen de gemeenschap van facilitators, is The Constellation een van de aansprekende wereldwijde bewegingen voor positieve verandering aan het worden.  

Met dank aan alle betrokkenen met een speciaal dankjewel aan Gemma & Joke voor jullie belichaming van de SALT principes.

Birgitta Schomaker

Amsterdam, 15 december 2015

 

[Birgitta Schomaker]

I'm sorry for writing in Dutch. Maybe I'll find the time to translate this post into English.